ان طور که در درس مربوط به میتوز توضیح داده شد در تقسیم میتوز از یک سلول دیپلوئید (سلولی که در هسته خود دارای 2n کروموزوم می باشد. )، دو سلول دیپلوئید کاملاً مشابه یکدیگر و مشابه با سلول اولیه پدید می‌آید. از آنجا که طی میتوز، از یک سلول دیپلوئید، دو سلول دیپلوئید پدید می‌آید که هر یک دارای ماده وراثتی مساوی با سلول اولیه هستند، لازم است که پیش از تقسیم، سلول دیپلوئید اولیه، ماده وراثتی خود را دو برابر نماید.
رخلاف تقسیم میتوز که در اکثر سلول ها اتفاق می‌افتد، در جانوران تقسیم میوز فقط در سلول های مولد «گامت ها» یا (سلول های جنسی) انجام می‌شود. به این سلول های مولد گامت ها، (سلول زاینده) می‌گوییم.
اگر سلول های جنسی از نظر تعداد کروموزوم ها مانند سایر سلول های بدنی می بودند، در هر نسل تعداد کروموزوم های سلول های یک گونه، دو برابر می‌شود. اما با تقسیم میوز با نصف شدن تعداد کروموزوم های سلول جنسی تعداد کروموزوم ها در افراد نسل های مختلف یک گونه، ثابت باقی بماند.
مثلاً در انسان سلول جنسی نر 23 کروموزوم و سلول جنسی ماده هم 23 کروموزوم خواهند داشت از ترکیب آن ها سلول تخمی تشکیل خواهد شد که 46 کروموزوم دارد یعنی به اندازه یک سلول معمولی بدن ما که 46 کروموزومی است.
بنابراین، گامت ها یا سلول های جنسی حاصل از تقسیم میوز دارای نیمی از ماده وراثتی سلول های دیپلوئید هستند. از آنجا که سلول دیپلوئید در هسته ی خود، دارای 2n کروموزوم است، تعداد کروموزوم های هر گامت با n نمایش داده می‌شود و اصطلاحاً سلول n کروموزومی را « هاپلوئید» می‌گویند. به عبارت دیگر، هر گامت از هر جفت کروموزوم همولوگ فقط یکی را داراست.
طی‌تقسیم میوز از یک سلول دیپلوئید، چهار سلول هاپلوئید پدید می‌آید. پس مجموع ماده وراثتی سلول های حاصل، دو برابر ماده ی وراثتی سلول اولیه است و لازم است که پیش از تقسیم، سلول محتوای ژنتیکی خود را از طریق همانندسازی دو برابر نماید. در تقسیم میوز نیز، همانند تقسیم میتوز این عمل در مرحله ی پیش از شروع تقسیم انجام می‌شود و هر کروموزوم دارای دو کروماتید خواهری کاملاً یکسان می‌شود.
تقسیم میوز در واقع شامل دو تقسیم متوالی است که آن ها را میوز 1 و میوز 2 می‌نامیم. در فاصله ی دو تقسیم، همانندسازی DNA صورت نمی‌گیرد.
بنابراین به طور خلاصه تفاوت های این دو تقسیم عبارتند از:
اما واقعاً فایده میوز چیست؟
میوز با ثابت نگه داشتن تعداد کروموزوم ها در طی نسل ها و ایجاد تنوع در جانداران نقش مهم خود را ایفا می کند.
چند نکته جهت یاد آوری:
در پایان میوز I در مراحل تخمک سازی دو سلول حاصل می شود که این دو سلول از نظر مواد وراثتی یکسان ولی از نظر مقدار سیتوپلاسم متفاوت هستند. تخمک نابالغ و اولین گویچه قطبی در آخرین مرحله میوزI به وجود می آیند و میوز II را انجام می دهند و سرانجام تخمک تمایز نیافته و دومین گویچه قطبی را به وجود می آورند.
با توجه به خاصیت تقسیم میوز تخمک نابالغ و اولین گویچه قطبی دارای کروموزوم های دو کروماتیدی هستند اما تخمک نابالغ و دومین گویچه دارای کروموزوم هایی تک کروماتیدی هستند.
سلول های حاصل از اولین تقسیم میوزی ضمن اسپرماتوژنز اسپرم های نابالغ نام دارند و در مرحله ی بعدی میوز تبدیل به اسپرم های تمایز نیافته و سپس به اسپرم تبدیل می شوند. نتیجه تقسیمات سلول های زاینده ی اسپرم و سلول های زاینده ی تخمک در جریان گامت زایی به ترتیب 4 اسپرم فعال و 1 تخمک است.
.: :.